Nieuw verhaal: Willy van Wingerden

In de serie “Verhalen van amateurarcheologen” is het vandaag wederom de beurt aan Willy van Wingerden. Wat mij betreft raapte ze “de vondst van het jaar” op. Een Neanderthaler artefact voorzien van berkenteer!
Het verhaal van de ontdekking en wat daarna volgde.
Klik hier voor haar story of ga naar de bovenste navigatie balk “ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN”.

Heeft u zelf een bijzonder verhaal, meldt het de Verteller van het Oude. Misschien kunnen we samen anderen van uw verhaal laten genieten.

Hunebed ontdekt?

Er ging een schok door me heen. Het zou toch niet waar zijn, een nog niet ontdekt hunebed in Drenthe? In ieder geval was het nieuws spectaculair genoeg voor TV-Drenthe om er een cameraploeg op af te sturen.
In Bronneger woont amateurarcheoloog Lammert Hingstman. In een eigen museumpje laat hij de bezoekers kennismaken met zijn vondsten, en dat zijn er veel. De man is op serieuze wijze bezig met zijn hobby, hoewel hij volgens een aantal archeologen te veel in de grond heeft gespit.
De reportage bevreemdde mij echter. Op basis van een foto en een wichelroede lokaliseerde Lammert naar eigen zeggen, een hunebed. Haar locatie heeft hij afgezet met linten.
Gelet op de vondsten die Lammert in het verleden gedaan heeft, zou ik zeggen dat het tijd wordt voor wetenschappelijk onderzoek. Archeologen van de provincie en het Hunebedcentrum in Borgen geven echter aan dat hun niets bekend is van een mogelijk hunebed op de door Lammert aangeven locatie.
De Verteller van het Oude wordt echter wel zo “wild” van de gedachte aan een onontdekt hunebed dat hij voorstelt er een groundtracer overheen te halen. Het keienvloertje van het meer dan een eeuw geleden vernielde -ten behoeve van dijkverzwaring- hunebed moet makkelijk op te sporen zijn.
Ik ben benieuwd en houdt u op de hoogte.
Klik hier voor de reportage van TV-Drenthe.

Mammoetval in Mexico

Zo ving de mens 15 duizend (!!) jaar geleden een mammoet. Deze val in Mexico werd per toeval gevonden bij opgravingen voor een nieuwe vuilnisbelt. In de val zijn ongeveer 800 botten van 14 verschillende mammoeten gevonden.
Wat mij vooral verbaasd heeft is de datering, in Europa was de mammoet rond deze tijd al veel verder noordelijk getrokken. Blijkbaar was het toen in Mexico nog koud genoeg voor de dieren.
klik hier voor een filmpje.

---

Nieuw verhaal: Wiebe van der Vliet

Je zal er maar wonen!
Wiebe van der Vliet geniet elke dag in zijn woonboerderij. Ze staat op historische grond. Geen erf in Noord-Nederland kan bogen op zo’n lange bewoningsgeschiedenis. Tijdens werkzaamheden vond Wiebe artefacten van onze voorouders. Klik hier voor zijn verhaal of ga naar de bovenste navigatie balk “ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN”.
Heeft u zelf een bijzonder verhaal, meldt het de Verteller van het Oude. Misschien kunnen we samen anderen van uw verhaal laten genieten.

Niet elke steen is raak

Er zijn leukere momenten. Een bult met duizenden stenen door te werken op zoek naar Neanderthaler artefacten, is geen pretje. Ten eerste gaat een ieders rug na verloop van tijd protesteren.  Vervolgens verandert de kleding van kleur, speciaal bij nat weer. Af en toe kom je onverwachte dingen tegen, zoals de houtsnip die oordelend naar de geur die eraf kwam, al meer dan een week dood onder de stenen lag.
Nu is dit alles nog niet zo erg als er een aantal belangwekkende vondsten tegenover staat.
Helaas was dat afgelopen zondag niet het geval.
Mijn kompanen en ik waren op de grootste MP-site van Drenthe aan het zoeken. Gelukkig maakte een “trektocht” over de concentratieplek -180 middenpaleolithen waren er in het verleden al opgeraapt- veel goed. Drie klingen en twee kernen werden aan het verleden ontrukt.

Unieke Neanderthaler vondst

Nauwelijks bekomen van de presentatie van het Neanderthaler boek, ligt de volgende verrassing al weer te wachten. Ditmaal een geweldige vondst van Willy van Wingerden. Ze vond op de Zandmotor (opgespoten stuk land bij Den Haag) een schrabber. Deze was gevat in een stuk berkenteer. In Europa zijn twee stukken met teer gevonden. Willy vond de eerste in Nederland. Op zich is dat al uniek genoeg, maar het wordt nog mooier. Een C14 datering leverde een ouderdom van 50.000 jaar op.
Een uniek Neanderthaler artefact dus. Klik hier voor meer info.
Je zal het maar vinden!!

Vondstendag 2019 in Diever

Mijn zoekmaatje Jan van Buren en ik waren uitgenodigd door het Oermuseum in Diever om als deskundigen plaats te nemen achter de tafel tijdens de jaarlijkse vondstendag.
De Verteller van het Oude gaat er altijd met plezier naar toe. De sfeer is altijd gemoedelijk en er komen regelmatig mooie vondsten op tafel. Ditmaal was er net een collectie stenen ingeleverd t.b.v. het museum. Het materiaal van een amateurarcheoloog bevatte diverse spitsen uit de bronstijd en het neolithicum, fragmenten van geslepen bijlen etc. Het materiaal moet gedocumenteerd zijn, aangezien elk artefact genummerd was. “Zoals het hoort!”, zou ik bijna willen zeggen. Helaas was het bijbehorende boekje niet aanwezig, zodat we over de exacte vindplaats nog in het duister tasten. Toch konden we aan de hand van de artefacten vaststellen dat ze uit het stroomgebied van de Vledder AA moesten komen. Nu maar hopen dat het vondstenboekje boven water komt, zodat we aan de collectie een archeologische context kunnen toeschrijven.
De inbreng viel die middag verder een beetje tegen. Jammer, maar Jan en ik hebben ons niet verveeld.

De Neanderthalers in Noord-Nederland

Vrijdag 4 oktober was het dan eindelijk zo ver. Het lang verwachte Neanderthaler boek van Marcel Niekus werd eindelijk gepresenteerd. De Verteller van het Oude heeft er zijn bijdrage aan geleverd. Net als al die andere amateurarcheologen die in weer en wind naar de sporen van onze voorouders hebben gezocht. En hier schuilt ook de kracht van het boek in. Naast dat het zeer goed leesbaar is voor een breed publiek, is Marcel erin geslaagd alle voorhanden informatie over Neanderthalers in Noor-Nederland te bundelen.
De presentatie vond plaats in de prachtige Statenzaal van het Drents museum. Een toepasselijke locatie. Een van de sprekers was de directeur van het museum. Hij hield een wervend praatje over de tentoonstellingen van het museum en haar aandacht voor de lokale (Drentse) geschiedenis. De Verteller van het Oude hoopt dat eens al de Neanderthaler vondsten er tentoongesteld worden. Want Drenthe mag nog wel wat trotser zijn op haar oudste geschiedenis.
Het eerste exemplaar van het boek werd aan Henk Paas uitgereikt. Henk is een onvermoeibare speurder naar onze vroegste voorouders.
Marcel heeft samen met medeauteur Evert van Ginkel een prachtig boek afgeleverd, dat in geen enkele boekenkast van archeologie liefhebbers mag ontbreken.
De schitterende lay-out en foto’s komen op het conto van Frans de Vries.

De nukken van een vuistbijl

Tja, het zit niet altijd mee. Ik heb weer een jaar kunnen oefenen op het fabriceren van vuistbijlen. Inmiddels heb ik de techniek aardig onder controle, al zeg ik het zelf. Niet in de laatste plaats dank zij de aanwijzingen van mijn archeologische maatje en vriend Ernest Mols. Vol verwachting vertrok ik dan ook naar het Nederlands Kampioenschap vuistbijlen “slaan”  in Diever.
In het prachtige Drentse dorp wordt dit evenement elk jaar gehouden. De Verteller van het Oude behaalde er al eens een zeer eervolle tweede plaats. Helaas zat deze klassering er dit jaar niet in. Met de laatste slag op het stuk vuursteen, 5 minuten voor het verstrijken van de tijd, sloeg de Verteller zijn prachtig gelukte vuistbijl doormidden. Tja…..

Verteller van het Oude en zijn Nieuwsbrief

Vanaf heden is het mogelijk om regelmatig over de door mij geschreven artikelen op de hoogte gehouden te worden.
Aanmelden hiervoor gaat heel eenvoudig, in de menubalk aan de linkerzijde, onder het kopje “nieuwsbrief” vult u alleen uw naam en email adres in en u ontvangt regelmatig bericht over mijn meest interessante berichten. Afmelden gaat ook makkelijk, onderaan de nieuwsbrief staat “afmelden”, u wordt dan niet meer door mij op de hoogte gehouden.

Zo maar 100 graven!

Wat ligt de geschiedenis hier toch voor het oprapen. Af en toe moet je er een paar uur voor reizen, maar dan krijg je ook wat te zien. Vooral in de omgeving van Adiyaman, de hoofdstad van de gelijknamige Turkse provincie, liggen nog tientallen niet of nauwelijks opgegraven sites. Zo ook in bij Kuyulu. Bovenop een heuveltop, brandend in de zon, ligt een vermoedelijk Romeinse steengroeve met aan de zuidelijke zijde een honderdtal graven. Alleen de graven zijn haastig opgegraven. Ze bevatten alleen een trap naar beneden, waarna de deur van het graf komt en de dodenbedden zichtbaar worden. Allen uit dezelfde periode. Ik denk zo 1e eeuw voor Chr. tot 1/2e eeuw na Chr. Er zijn geen  sarcofagen, of inscripties gevonden. In een paar zijn nog kleurpigmenten te vinden. Voor een goed onderzoek moet men snel zijn, helaas voor de site zijn er nog zovele andere historische plekken die op zoek zijn naar een archeoloog. Waar moet men ook beginnen?
Of de steengroeve ten tijde van de necropolis in gebruik was, of juist erna, is niet bekend. Kortom, nog veel werk te doen.

Even voorstellen, mijn naam is haas

Tijdens mijn tochten kom ik diverse dieren tegen. Soms gevaarlijk, maar lang niet altijd. Ik geef toe spectaculaire plaatjes van slangen heb ik niet. Als ik ze tegenkom heb ik meestal geen tijd om een foto te nemen. Met een grote boog ga ik om ze heen of verdwijnen snel uit het zicht, buiten bereik van maat 47! Hetzelfde geldt voor de talloze schorpioenen, voor hen heb ik nog het meeste respect. Een voorval in 2002 versterkt dit alleen nog maar. Een van de medewerkers van het restauratieproject op de Nemrud werd ’s avonds in het hotel gestoken. Binnen enkele seconden zwol de hand vreselijk op. Direct werd de dokter gealarmeerd en in volle vaart stoven we naar het 60 km verder gelegen Kartha. Gelukkig kwam de dokter ons tegemoet en diende direct twee injecties toe, waardoor de verkramping stopte. De volgende dag herhaalde zich het aantal injecties. Daarna duurde het nog twee dagen voordat de  patiënt hersteld was. De jongeman had geluk gehad, bij het hotel was water, de schorpioen dronk daarvan regelmatig waardoor zijn gif enigszins verdund was.
Met schorpioenenvreters (officiële benaming Camel Spiders) ben ik altijd blij. Het liefst heb ik zo’n onooglijk en razendsnel beestje op de kamer!
Hagedissen kun je met hun geritsel onder de dorre struiken de stuipen op het lijf jagen. Maar ze zijn bijzonder mooi en een tikkeltje arrogant. Voor slangen en roofvogels moeten ze alert zijn. Ik zag een dezer dagen voor het eerst een gier. Ik ben helaas niet genoeg ingevoerd om de soort te kunnen determineren. Gelukkig heb ik deze op de foto kunnen zetten.
Vogels als de scharrelaar, hop en bijeneter vormen iedere keer als ik ze zie, het hoogtepunt van de dag.
Rond het hotel zwerven twee eekhoorns. Deze soort de Spermophilus Taurensis is een buitengewoon agressief soortje. Maar o zo schattig. Hun territorium drift kun je van verre horen.
Kortom een waanzinnige spectaculair en deels (voor mij) onbekend dierenhabitat.

Onbereikbare Griekse inscriptie

Soms is het moeilijk om je doel te bereiken, vandaag mocht ik dat weer eens ervaren. In het plaatsje Damlica, gelegen naast de Euphraat aan de weg Adiyaman – Sanli Urva is nog niet zo lang geleden een begraafplaats ontdekt uit de tijd van koning Antiochos en zijn zoon Mithradates II. Ik was bijzonder geïnteresseerd in een inscriptie die daar te vinden zou zijn in een graf. Uitgehouwen in de rotsen en bestaand uit twee verdiepingen. Elke etage bestaat uit meerdere kamers, waarbij de onderste laag gebruikt is om te wonen(!). De inscriptie, het enige wat onderzocht is van de gehele site, vermeldt dat de voltooiing geschiedde onder leiding van een zekere Ariaramnes -de architect van koning Mithradates II-, verder kunnen we e.e.a. lezen over Antiochos. Hij wordt niet meer met zijn volledige titulatuur aangeduid, vooral het woordje “God” ontbreekt. Ten tijde van de realisatie van de graven moet Antiochos dus overleden zijn. Een roerige periode in de geschiedenis van het koninkrijk Kommagene. Zijn zoon probeert met alle macht onafhankelijk te blijven van Rome, hetgeen hem niet zal lukken. Over deze tijd weten we niet veel, daarom is ze zo interessant. Ik hoopte er nog meer aanwijzingen te vinden. Helaas werkt de natuur niet altijd mee. Recent zijn enorme rotblokken naar beneden gegleden en versperren de bezoeker de toegang over het toch al smalle paadje. Ik strandde 10 meter voor de ingang!!
Ondanks de teleurstelling heb ik een prachtige tocht gemaakt, door de Euphraat gelopen, steile hellingen beklommen en diverse bewoningsplaatsen uitgehouwen in de rotsen uit latere perioden mogen aanschouwen. Maar bovenal de natuur en de gastvrijheid van de mensen mogen genieten.
Ik moet er zeker weer naar toe en hopen dat de natuur dan meewerkt.

Even een hechtinkje wegwerken

Een tijdje geleden ben ik vijf meter naar beneden gevallen. In een Romeins graf nog wel, hoe ironisch! U kunt daarover hieronder een en ander lezen. Vandaag mochten de hechtingen verwijderd worden. Ik geef toe, het is niet erg archeologisch. Maar toch. Normaal gesproken ga je even naar de dokter, maar hier bracht ik een bezoekje aan een bevriende apotheker. Vol overgave kweet mijn vriend zich van zijn taak en in een mum waren de hechtingen verwijderd. Toen pas realiseerde ik me hoeveel geluk ik gehad had, de diepe wond was mooi genezen. Maar voor hetzelfde geld had ik iets gebroken. Ja, archeologie kan gevaarlijk zijn.

Een jongensdroom komt uit op de Euphraat

Als kind droomde ik er al van om eens de Euphraat te mogen bevaren. Ik heb er dus lang op moeten wachten, maar vandaag was het eindelijk zover.
Op de weg tussen Kartha en Siverik heeft de Turkse overheid een prachtige brug neergelegd. Nog niet zo lang geleden kon dit stuk over de Euphraat alleen via een veerbootverbinding overwonnen worden. Door de brug is deze laatste overbodig geworden en ligt ze sindsdien aan de ketting, hopende op betere tijden. Helaas laat het toerisme in deze uiterst rustige regio het afweten. Al drie jaar wacht men tevergeefs op terugkerende groepen. Wie weet kan dan de veerboot weer eens gebruikt worden. Via een goede kennis -Bayram- kregen we -reisgenoot Kees en de Verteller van het Oude- de tip om bij een lokale visser langs te gaan. Tussen twee vangsten door zou hij wel tijd hebben om ons rond te varen. Uiteindelijk -na een aantal vergeefse pogingen- kwam de droom vandaag uit. Het polyester bootje van 5 meter lengte heeft ons veilig over de indrukwekkende rivier gebracht. Ze is vele malen breder en dieper dan in vroegere  tijden. Het water van de rivier wordt opgestuwd door Atatürk dam. Helaas werden ook diverse historische sites uit Kommageense tijd (zie website) onder water gezet. Een van de belangrijkste, een cultplaats, tegenwoordig Gerger Kalesi geheten ligt veilig 100 meter boven de Euphraat. En daar zijn we naar toe gevaren. Onderweg adembenemende rotspartijen, een waterslang die een visje aan het verslinden was, grote roofvogels, Romeinse graven, tientallen duiven, duizenden vissen in allerlei soorten en maten. Maar bovenal de indrukwekkende moederrivier! Nu alleen de Tigris nog, maar dat zal nog wel even duren!
Op dit moment heb ik wat problemen met het uploaden van de filmpjes.

Een hete vuistbijl

Al jaren zoek ik in het Zuidoosten van Turkije naar vuistbijlen. Tot nu toe met heel veel succes.
In de diepe dalen van de uitlopers van het Taurusgebergte moet vroeger heel wat groot wild hebben gelopen. En te oordelen aan de tientallen vuistbijlen die ik soms vind op een akker, zal er ook veel op hen gejaagd zijn.
Opgetogen en vol verwachting trok ik vandaag met mijn zoekmaatje Kees erop uit. Kamera’s en notitieblok in de aanslag, want meenemen is natuurlijk uit den boze. Na een reis van anderhalf uur, waarbij de temperatuur boven de 45 graden steeg, wachtte ons een bittere teleurstelling. De gewassen stonden nog volop te groeien. Bezichtiging van de hotspot(ten) bleek niet mogelijk. Dan maar van de nood een deugd maken en in de berm zoeken.
En jawel hoor. Een prachtexemplaar, weliswaar aangetast door de tands des tijds en de vele akkerbranden, lag op mij te wachten. Tweeëntwintig centimeter lang, bifaciaal bewerkt en duidelijk bedoeld voor het grotere werk. Oprapen was bijna niet mogelijk, de buitentemperatuur zat ook in de steen!

Wordt u de 10.000ste bezoeker?

Binnenkort mag ik deze mijlpaal bereiken. Voor de tienduizendste bezoeker van mijn website liggen er 4 vrijkaartjes te wachten voor het Oermuseum in Diever.
Het wordt lastig om je te traceren, maar ik ga mijn best doen!

Archeologie, niet zonder gevaar!

“Doe je voorzichtig, geen risico’s nemen hoor!”. Elk jaar hetzelfde welgemeende advies. En standaard gevolgd door: “Natuurlijk, maak je geen zorgen!”
Even later begint mijn reis naar Zuidoost Turkije. Naar mijn favoriete archeologische plekken, daar waar geschiedenis nog tastbaar is. Zelfs na twintig jaar zijn er in de provincie Adiyaman nog vele niet ontdekte hoogtepunten uit de geschiedenis te vinden.
Op de bewuste dag trad ik op als gids voor een aantal vrienden. We bezochten de oude necropolis van Perre. Er liggen daar honderden graven, uitgehouwen in de rotsen, uit de Romeinse tijd. Helaas komt de temperatuur er zelden onder de 40 graden Celsius. Zo ook niet vandaag. Liters drinkwater gaat doorheen, even snel weer het lichaam verlatend door de poriën.
Ik wilde mijn vrienden op het laatst van de tour nog even het m.i. mooiste graf laten zien. Een “enkelgraf”, 15 meter diep gelegen in de rots, alleen bereikbaar via een nauwe trap. Op zich niets bijzonders en goed te doen. Helaas zorgt de luchtvochtigheid en de ingespoelde aarde ervoor dat de trappen spiegelglad worden. En voor dat ik me dat realiseerde, lag ik 5 meter dieper. Gelukkig kon ik de val in de nauwe toegang stoppen, anders was ik direct de tombe ingerold.
Eind van het liedje: blauwe plekken en een diepe wond aan de elleboog. Diverse hechtingen in het ziekenhuis waren het gevolg. Op mijn verplichte rustdag zit ik nu met een stijve arm te typen, mezelf voornemend geen risico’s meer te nemen tijdens deze vakantie.
“Natuurlijk!”

Deksteen hunebed D14 ingestort

Zodra er iets aan de hand is met één van de hunebedden schokt dat heel het land. De landelijke nieuwszenders besteedden er onmiddellijk aandacht aan. Zo ook dit maal. Hunebed D14 (bij Eexterhalte) is deels ingestort, althans een van de dekstenen is naar beneden gekomen.
Een medewerker van Staatsbosbeheer noemde als mogelijke oorzaak dat iemand erover had gelopen. Gelukkig heeft de man meer verstand van bomen. Een steen van duizenden kilo’s trekt zich niets aan van iemand, ongeacht het gewicht van deze. Nee, de oorzaak moet worden toegeschreven aan iets anders. Hunebed D14 is vier keer gerestaureerd, de laatste keer in 1996. De achterste deksteen, de steen die nu naar beneden is gekomen, werd in het verleden versterkt met cement en ijzeren pinnen. En naar mijn niet bescheiden mening ligt hier de kern van het probleem. De pin heeft het kantelen van de steen niet kunnen voorkomen. De kracht aan de tegenoverliggende zijde was te groot. Daar ligt maar een klein gedeelte van de deksteen op de onderliggende zijsteen. Het grootste gedeelte van de steen heeft geen ondersteuning, waardoor  de steen naar beneden wil kanten en daardoor enorme druk op de pin veroorzaakt. Met als gevolg dat ze losknapte en de steen aan haar vrije val naar beneden begon. 
De oorsprong van het probleem ligt bij onze voorouders. De over het algemeen kundige bouwers hebben een klein foutje gemaakt. Ze hadden voor meer ondersteuning moeten zorgen.
Wij hadden de hunebedden met rust moeten laten en ze niet als geraamte in het Drentse landschap ten toon moeten stellen. Dat mensen er nu opklimmen is logisch, ze liggen er uitdagend bij. Een bordje, zoals bij hij hunebed van Borger helpt m.i. niet. Mensen zouden respect voor onze dode voorouders moeten hebben. Ik sta toch ook niet op het graf van je vader/moeder!

Vuursteen bewerken bij “Het Kristal”

Zeer geslaagde bijeenkomst georganiseerd door de Geologische Vereniging “Het Kristal” in Groningen. Ondanks het hete voorjaarsweer kwamen er bijna net zoveel bezoekers als vorig jaar. Waarschijnlijk komt dat door de bekendheid die de vereniging inmiddels heeft opgebouwd. Een groot aantal stands met materialen van hoogwaardige kwaliteit. Veel fossielen en bijzondere stenen.  Daar ga je met plezier kijken! Bovendien waren er veel (gratis) activiteiten voor kinderen. Als ouder kon je rustig rondkijken terwijl de kinderen zich naar hartenlust de technieken van onze voorouders eigen maakten. Wij van ArcheoFlint (Ernest Mols en “de Verteller van het Oude”) stonden ook nu weer flink in de belangstelling bij de jeugdigen. Tot volgend jaar dan maar weer!

Geert Venema in het nieuws

Al eerder heb ik geschreven over mijn archeologisch maatje Geert Venema. In de boerderij van hem en zijn vader wordt hard gewerkt aan de realisatie van hun droom. Het openen van een eigen archeologisch museum.
De plaatselijke pers heeft inmiddels ook het unieke ervan ontdekt. Lees hier een uitgebreid artikel in “dit is Westerkwartier”.

Enthousiaste scholieren

Over het algemeen zijn leerlingen van een basisschool geïnteresseerd in geschiedenis en verhalen. Twee dingen die m.i. onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De Verteller van het Oude treft het dit jaar bijzonder, zijn klasje is voor beide zaken zeer te porren. Zo zeer zelfs dat ze na schooltijd de velden mee op wilden om artefacten te zoeken. En zo tuften wij gezellig keuvelend naar een van mijn vindplaatsen. De kits stonden nog geen minuut op het veld of ze kwamen al met diverse stenen op mij aflopend. Ik kreeg het druk, zelf zoeken was er nauwelijks bij. Al gauw hadden de drie jongens en het ene meisje door waar ze op moesten letten. In een uur tijd vonden ze meer dan 60 artefacten, waaronder enkele kernen en lange klingen. Het enthousiasme werkte aanstekend, ik kreeg al weer zin in de dag van morgen, om in de klas een nieuw verhaal te vertellen.

Vuursteen collectie uit Rijckholt (2)

Eerder in dit nieuws heeft u al kunnen lezen dat ik samen met de VAEE (experimentele archeologie) bezig ben een vuursteen collectie uit Rijckholt (Zuid-Limburg) in kaart te brengen en te beschrijven. De artefacten stammen uit diverse opgraving die onder leiding van de bekende archeologen Waterbolk en Van Giffen zijn doorgevoerd. Om meer informatie omtrent de vondsten te verkrijgen togen Ernest Mols en ik naar het Groningen Institute of Archaeololy (GIA). In onze verwachtingen werden we niet teleurgesteld. Directeur Daan Raemaekers stelde welwillend zijn kantoor ter beschikking en had ter voorbereiding op onze komst alle beschikbare documentatie uit de opgravingsjaren klaargelegd. Daarbij zaten de originele vondstenboekjes en alle opgravingskaarten. Een ware schat voor ons. Vele honderden foto’s en beschrijvingen later, gingen wij opgetogen huiswaarts. Onze database is weer een stuk vollediger!

Doorboord steentje

Mijn ogen werden groot. Voor me op tafel lag een ongeveer 3 cm groot steentje, ze bleek doorboord te zijn in de prehistorie en afkomstig van een amateur archeoloog die haar opgeraapt had in centraal Drenthe. De vondsten waren ingeleverd bij het Noordelijk Archeologisch Depot en lagen al een tijdje op determinatie te wachten. De steen was van twee kanten doorboord, conisch zo u wilt. Waarschijnlijk met behulp van een stenen boortje. Duidelijk waren de slijtage sporen aan een zijde te zien. In ieder geval had er een touw(?) doorheen gezeten.
Ikzelf heb nog nooit een dergelijk exemplaar gevonden, ze is eenvoudig, niet bijzonder mooi, maar door haar zeldzaamheid fantastisch.
Doorboorde steentjes worden bij opgravingen van kampementen wel eens gevonden. Datering van late steentijd tot het eind van de nieuwe steentijd. Dus in de periode tussen 12000 en ongeveer 2000 voor Chr. Over hun functie is niet veel bekend. Het schijnt dat ijsman Ötzi er een aan zijn tas had, bedoelt als sluiting. M.i. zijn knopen van hout en been daar meer voor gebruikt. Veel makkelijker te maken en een stuk lichter. Het steentje moet het waarschijnlijk hebben van haar gewicht, om iets te verzwaren. Mogelijk een net of een draad van een weefgetouw. Zelfs het gebruik als spinsteentje valt niet uit te sluiten, hoewel deze vaak van klei werden gebakken.
Ikzelf zou er een touwtje doorheen doen en om mijn nek dragen. Waarom? Gewoon omdat ik het leuk vind.

Metaaldetector in de klas

De deur van mijn klaslokaal op de basisschool gaat open. Martin van den Bosch komt binnen. Het is meteen stil. Ik had de klas voorbereid op zijn komst -in het kader van een project over Vikingen- en er werd met spanning naar uitgekeken. Martin is namelijk de vinder van een heuse Viking schat(2014). En dat spreekt een ieder aan!! Onder “ouder nieuws” vindt u over de schat meer informatie, wel even door scrollen.
De leerlingen hingen aan zijn lippen, enthousiast werden vele vragen gesteld.
Met hetzelfde enthousiasme beantwoordde Martin ze. Bewondering oogstte Martin toen hij vertelde dat hij zijn vondsten had kunnen verkopen, maar dat niet had gedaan omdat ze in een museum thuis horen. De aandachtig toehorende meester hoopt dat veel meer amateur archeologen dit voorbeeld zullen volgen. Je handelt niet in artefacten van onze voorouders!
Martin zou ongeveer een uurtje blijven, het werden er ruim twee! Na zijn verhaal zijn we naar buiten gegaan en hebben we met twee metaaldetectors gezocht naar spulletjes in het zand rondom speeltoestellen. In totaal leverde dat 9 moderne muntjes en een fietssleutel op. Morgen gaan we ze schoonmaken.
Zelden heb ik mijn groep voor zo’n lange tijd enthousiast gezien. Ik weet zeker dat een aantal met de schop de tuin in getrokken zijn, op zoek naar begraven schatten. Enfin, morgen zal ik het zien.
En Martin, reusachtig bedankt. Geschiedenis in optima forma! Het was top, een topdag met top vondsten.
Meer informatie over Martin en zijn vondsten vindt u op: www.duppies.jouwweb.nl

Determinatie amateur collecties

Op de tweede donderdag in maart was het eindelijk zover. De determinatie van collecties van amateur archeologen in Nuis ging weer van start. Samen met enige archeologische maatjes determineert de Verteller van het Oude de bij het depot ingeleverde steenverzamelingen. Het Noordelijk Archeologisch Depot -NAD-  bezit inmiddels een goed beschreven (amateur) archief, enkele honderdduizenden steentjes hebben wij de afgelopen twaalf (?) jaar hieraan mogen toevoegen. Een enorme klus welke alleen mogelijk was door de tomeloze energie van vrijwilligers en medewerkers. Door de determinatie hebben onderzoekers de mogelijkheid gericht te zoeken, zonder dat hele collecties doorgezocht moet worden. Bovendien breidt het onze kennis over het leven in de prehistorie enorm uit. 
Bij deze dus de oproep om verzamelingen -indien u eraan toe bent!- in te leveren.
Niet elke collectie is even interessant om te determineren. Donderdagavond was daar een sprekend voorbeeld van. Tussen de vele stenen, zand en stro (!) bevond zich maar een enkel artefact. Maar ook deze verzameling werd behandeld alsof het topvondsten betrof. En zo hoort het. Niesend van de stof reed ik voldaan terug naar huis, in de wetenschap dat volgende week een nieuwe collectie wacht.

Vuursteencollectie uit Rijckholt

Ongeveer acht jaar geleden bereikte ons de vraag van het Groningen Institute of Archaeololy (GIA) of we iets konden met een collectie vuursteen uit de mijnen van Rijckholt (Limburg).
In de prehistorie werd gedurende een paar duizend jaar een grote hoeveelheid vuursteen gewonnen uit ondergrondse aardlagen. De toenmalige mensen groeven voor dat doel vele loodrechte schachten door het krijt om vervolgens de rijke vuursteenaders horizontaal te volgen. Van het verkregen vuursteen (hele grote brokken, waar men in “Drenthe” jaloers op zou zijn) werden grote klingen, dolken en bijlen vervaardigd, om ze vervolgens te verhandelen. Op die manier zijn ook in mijn provincie artefacten terecht gekomen.
De VAEE (Vereniging Experimentele Archeologie) was blij verrast en stemde graag in met het verzoek van het GIA. De collectie vuursteen is afkomstig van de opgravingen van Van Giffen en Waterbolk. Ze stamt grotendeels uit de jaren 1923 t/m 1964. Gedurende vele jaren konden de leden van de VAEE de vuursteentechnieken van onze voorouders bestuderen en imiteren. Onlangs bereikte ons het verzoek de collectie beschikbaar te stellen aan het nieuw te bouwen museum in Rijckholt. De VAEE wil hier graag aan meewerken! Maar voor dat tot een eventuele overdracht overgaan wordt, willen we goed in kaart brengen om welk materiaal het gaat. Daartoe zal de komende tijd de collectie geïnventariseerd worden. Gezien de hoeveelheid materiaal zal de enorme klus vele vrije dagen opslokken. De Verteller van het Oude verheugt zich erop. Wordt vervolgd.

Steentijd dag Leiden

Terug in de bankjes van de universiteit!
Voor de 29e keer werd de Steentijd dag georganiseerd. Uit heel het land komen archeologen (beroeps en amateurs) op deze dag af. Het is geweldig om je “maatjes” weer eens te spreken en de laatste nieuwtjes uit te wisselen.
In de banken van de Universiteit van Leiden werden we vergast op 8 prachtige lezingen. Voor de Verteller van het Oude was de bijdrage van Yannick Raczynski-Henk het meest aansprekend. Zijn (en anderen) opgraving in Nor Geghi (Armenië) van Neanderthaler (en ouder!) artefacten was buitengewoon inspirerend. 
Op 1 februari 2020 vindt de 30ste steentijd dag plaats. Ik kan niet wachten!

Vermaning – oneindig in het nieuws

Afgelopen zondag -6 januari- reed ik niets vermoedend naar huis. Mijn stemming was al net zo gedaald als de temperatuur buiten. Een zoektocht op een van “mijn” akkertjes had behalve enkele verkleumde ledematen, niets opgeleverd. Mijn vingers vonden de knop van de radio en even later klonk de stem van de presentatrice van OVT (VPRO) door de auto. Zij kondigde een reconstructie van de “zaak Vermaning” aan met niet eerder gehoorde opnames.
Eenenveertig minuten lang heb ik geboeid zitten luisteren naar o.a. Wijnand van der Sanden en Anja Schuring (beiden auteurs van het boek “De zaak Vermaning”.), Dick Stapert, prof.Waterbolk, Van der Waals en diverse APAN-leden.
Ook nu laaide de strijd tussen voor;- en tegenstanders van Vermaning af en toe weer op, maar bij mij overheerste de tevredenheid. OVT is er m.i. in geslaagd een objectief beeld van de hele affaire rondom Drenthe’s meest bekende amateurarcheoloog te maken. Indien u de aflevering wilt horen, klik dan op onderstaande link.
In ieder geval waren alle betrokkenen het er over eens: “Tjerk Vermaning heeft een enorme boost gegeven aan het Neanderthaler onderzoek in Nederland”.
Met als hoogtepunt de vondst van een kampement “bij Assen”, en hier komt de Verteller van het Oude weer in beeld. Loopt hij toch nog een beetje in de voetsporen van zijn beroemde voorganger.
Link naar OVT: De zaak Vermaning

Drelsdorf in een Duitse publicatie

In de Archäologische Nachrichten Schleswig-Holstein publiceerden Sönke Hartz en Martin Segschneide hun bevindingen over de Neanderthaler vindplaats in Drelsdorf onder de titel:”Eiszeitliche Jäger in Drelsdorf, Auf den Spuren der frühesten Besiedlung in Schleswig-Holstein.” Lees hieronder hun verslag.
Drelsdorf publicatie Sonke en Martin

Drelsdorf, noordelijkste Neanderthaler kampement van Europa

In het noorden van Duitsland, 40 kilometer van de Deense grens, ligt het rustieke dorpje Drelsdorf. Sinds een aantal jaren ondersteunen Nederlandse (amateur)archeologen hun Duitse collega’s bij het zoeken naar artefacten van Neanderthalers.
In deze website kunt u diverse artikelen lezen, o.a. over een prachtige kern. Deze keer -midden november- vond onze ploeg, onder de bezielende leiding van Jaap Beuker en Sönke Harz, twaalf artefacten. Wederom was de vondst van een kern  -opgeraapt door Jan van Rijn- het hoogtepunt. Rondom zijn prachtige klingen afgeslagen. Het doet ons vermoeden dat we hier met de laatste Neanderthalers hebben te maken.
Het Dagblad van het Noorden had een verslaggever -Job van Schaik- meegestuurd. In de pdf-bestanden valt zijn verhaal te lezen. De laatste woorden in het artikel zijn van de “Verteller van het Oude”, hij kan niet wachten tot de volgende zoektocht.
Lees hier het verhaal: Drelsdorf2 Drelsdorf1

Tegenvallende Mp-zoektocht

Tijdens de onthulling van Dicks bankje, zie het stukje hieronder, viel op dat onze Neanderthaler vindplaats er doorregent genoeg uitzag om hierop een zoektocht naar artefacten te organiseren.
Helaas viel de opbrengst deze keer tegen. Jan van Buuren was de enige die een mp-afslag mocht oprapen.
Het mooiste moment kwam na afloop van de zoektocht. Het kleine team heeft een tijdje zitten uit te rusten op het bankje van Dick.

Bankje ter nagedachtenis van Dick Brinkhuizen is onthuld.

Bij tijd en wijle kwam de regen met bakken uit de lucht. Het leek alsof de hemel haar bijdrage wilde leveren aan de bedroefde groep van dertig personen die zich moeizaam over het glibberige modderpad voortbewoog.
We liepen langs de midden-paleolithische vindplaats “bij Assen” en waren op weg naar de plek waar ter nagedachtenis aan Dick Brinkhuizen een houten bankje zou worden onthuld.
Ruim twee jaar geleden overleed Dick. Gewaardeerd archeoloog, maar bovenal ons archeologisch maatje. Dick heeft in Noord-Nederland 5 vuistbijlen gevonden, een aantal dat tot op de dag van vandaag door niemand is geëvenaard. Hij was een van de stuwende krachten achter het onderzoek naar de Neanderthaler site “bij Assen”, vandaar dat aan de rand van de vindplaats, met dank aan Staatsbosbeheer, nu een in memoriam plaats is gecreëerd.
Het bankje werd door Jasmina, zijn weduwe, onthuld.
De inscriptie op het bankje maakt het duidelijk; Dick was onze vriend! De wandelaar die even de vermoeide benen rust geeft en plaats neemt op het bankje, kijkt uit over de vindplaats en het naastgelegen beekdal. Een uitzicht dat zo geliefd was bij Dick, de “Verteller van het Oude” had graag nog een keer naast hem gezeten.

trefwoord: nieuws, nieuws, nieuws, nieuws